*** For English, please see below*** Villa de Roemer – Groen van Prinstererlaan 11, Wassenaar. Geen enkele architect heeft tijdens het Interbellum het aangezicht van Den Haag en Wassenaar zo bepaald als Co Brandes (1884-1955), sterk beïnvloed door het werk van Frank Lloyd Wright. "Villa De Roemer heeft iets van de horizontale werking en de buiten de gevel uitstekende kappen die ook het werk van Wright typeren. Tegelijkertijd zit er met de ronde erkers iets typisch Engels in. Villa de Roemer neemt daarom in het oeuvre van Brandes een belangrijke plaats in: het is een belangrijke schakel in het ontstaan van de Nieuwe Haagse School, misschien wel de mooiste stijl die door Den Haag is voortgebracht" schrijft architectuurhistoricus Dr. Pieter F. Vlaardingerbroek in zijn historische inleiding. Vervolg historische inleiding: In 1915-1916 werd Villa de Roemer gebouwd voor de neven Roes. Paul Roes (1889-1955) was een gevierd concertpianist, die vanaf 1929 in Parijs woonde, samen met Eeke Houwink, zijn vrouw en impresario. Neef Louis Emile Roes trouwde met Maria Hoogeweegen. Hun vaders hadden een gezamenlijk advocatenkantoor. De beide neven kwamen uit een succesvolle familie van leerlooiers uit Wageningen, waaruit de NV Wageningsche Lederfabriek vh J.B. Roes en Zonen voort was gekomen. Blijkbaar bracht dit voldoende kapitaal op om een mooi huis te bouwen in Wassenaar. Het pand bestaat uit twee bouwlagen onder een hoog opgetrokken schilddak. De bakstenen gevels zijn voorzien van siermetselwerk. Boven het entreeportiek staat de naam van de villa vermeld: DE ROEMER. Deze bouwkeramiek is van de hand van de in die tijd bekend W.C. Brouwer, die in Leiden dit materiaal fabriceerde en onder andere aan het Vredespaleis in Den Haag heeft geleverd. Lang hebben zij niet in het huis gewoond, want in 1920 werd het verkocht. De nieuwe eigenaar heette Friedrich Wilhelm Theodor Carp, die getrouwd was met Anna Petronella Mees. Hij was firmant in de Rotterdamse wijnhandel Carp & Co en ook zijn vrouw kwam uit een zeer gerespecteerde familie uit de Maasstad. De naam van de villa paste perfect bij Carp, eigenlijk zelfs beter dan bij de familie Roes… Tegenwoordig is het huis vooral bekend als het werk van de architect Co Brandes (1884-1955). Hij stamde uit een eenvoudig gezin, maar al snel werden zijn kwaliteiten als tekenaar ontdekt. Vanaf 1902 werk hij op het architectenbureau Hoek en Wouters, dat hij vanaf 1908 verruilt voor het Haarlemse bureau van J.A.G. van der Steur, die bekend is als meewerkend architect aan het Vredespaleis, dat in 1907 door de Franse architect L.M. Cordonnier is ontworpen. De teleurstelling is echter groot als blijkt dat Brandes niet mee mag werken aan de bouw van het Vredespaleis en hij keert terug bij Hoek en Wouters, waar hij vanaf 1912 de ontwerpend architect wordt van het bureau. Hij is in staat ontwerpen te leveren in de stijl van de renaissance, de late Jugendstil of wat men waar wil. Brandes zal kort daarna actief worden in Wassenaar, waar de rijke Rotterdamse bovenlaag graag een huis in de bossen laat bouwen. De natuurlijke omgeving vraagt om een andere bouwstijl, die vooral onder invloed van Engeland en Amerika staat. De villabouw had hier een grote vlucht genomen en de kennis hierover werd in Nederland verspreid door middel van publicaties. De grote architect H.P. Berlage reisde naar Amerika en deed uitvoerig verslag van de werken van Frank Lloyd Wright. Op Berlages kantoor in Den Haag werkte Jan Wils, die een goede vriend was van Co Brandes. Samen zouden zij de wegbereiders worden van de Nieuwe Haagse School, die sterk door het werk van Wright zou worden beïnvloed. Iets van deze invloed zien we ook al bij de villa’s in Wassenaar uit de jaren 1910. Villa De Roemer heeft al iets van de horizontale werking en de buiten de gevel uitstekende kappen die ook het werk van Wright typeren. Tegelijkertijd zit er met de ronde erkers iets typisch Engels in. Villa de Roemer neemt daarom in het oeuvre van Brandes een belangrijke plaats in: het is een belangrijke schakel in het ontstaan van de Nieuwe Haagse School, misschien wel de mooiste stijl die door Den Haag is voortgebracht. Villa De Roemer: Een teakhouten voordeur met rijke vormentaal onder de entreeportiek aan de voorzijde verschaft toegang tot de entreehal van Villa De Roemer. Rondom het huis bevinden zich in kettingverband diverse erkers opgetrokken uit rode bakstenen welke de geëleveerde eerste woonlaag van veelvuldig daglicht voorzien. Rondom het gehele huis verschaffen glazen deuren toegang tot het huis, en vanuit vrijwel ieder vertrek is het mogelijk om de omliggende terrassen te betreden. Een sterke relatie tussen binnen en buiten is evident in de verschillende leefruimten. Op de eerste en tweede verdieping bevinden zich een master bedroom, een vijftal slaapkamers en-/of werkkamers, en vier badkamers. Omliggende tuinen en locatie: Het architectonische en stedenbouwkundige beeld van zowel het dorp Wassenaar als de uitdijende stad Den Haag werd in belangrijke mate bepaald door het werk van Brandes. Opvallend bij een beschouwing van het archief van architect Jacobus Johannes (“Co”) Brandes (1884-1955), is de veelzijdigheid van deze man. Hij was zowel bedreven in het ontwerpen van gebouwen en herdenkingsmonumenten, en ontwierp tevens veelvuldig tuinen en natuurschoon, waarin hij Engelse en Japanse invloeden verwerkte. Dit is ook het geval in de omliggende tuinen van Villa de Roemer, waarin een impressieve pergola van ruim 25 meter het aangezicht domineert. Een groot deel van het door Brandes aangeplante pallet van loofbomen en Japanse Esdoorns (Ascer Palmatum) is nog altijd intact en biedt een jaarrond een beleving van privacy en beschutting voor de verschillende om het huis gelegen terrassen en het zwembad. De Japanse blauweregen (Wisteria Floribunda) werd ruim 70 jaar geleden geplant en begroeit zowel de pergola als het achteraanzicht van de villa. Villa De Roemer staat op een perceel van ruim een half hectare temidden van Langoederenzone Wassenaar-Voorschot. Het Wassenaarse landschap is uitzonderlijk divers en contrastrijk. Binnen de gemeente zijn maar liefst drie typisch Hollandse landschapssoorten te vinden: duin en strand, horst (bossen) en weide, waarbij er scherpe grenzen bestaan tussen het reliëfrijke, bebost duin en horst en het vlakke, open agrarische achterland. De villa is ideaal gelegen op loopafstand van diverse scholen, tennis- en golfclubs. Strand, bos en duin zijn binnen handbereik. Zowel de luchthaven van Rotterdam en de luchthaven van Amsterdam zijn bereikbaar in minder dan 25 minuten, de Amsterdamse binnenstad bereikt men in minder dan 45 minuten. Bronnen: [1] Kees Rouw, Co Brandes. Bouwmeester van de Nieuwe Haagse School, Rotterdam 2018 [2] Giovanni Fanelli, Moderne architectuur in Nederland 1900-1940 ‘s-Gravenhage, 1978. [3] Archief G.A.’s-Gravenhage/Beheersnr.166, Code 50.1-84 ____________________________ Villa de Roemer – Groen van Prinstererlaan 11, Wassenaar, The Netherlands. No architect defined the face of The Hague and Wassenaar during the Interbellum as much as Co Brandes (1884-1955), strongly influenced by the work of Frank Lloyd Wright. ‘Villa De Roemer has something of the horizontal effect and the hoods protruding outside the façade that also characterise Wright's work. At the same time, with the round bay windows, there is something typically English in it. Villa de Roemer therefore occupies an important place in Brandes‘ oeuvre: it is an important link in the emergence of the New Hague School, perhaps the finest style produced by The Hague.’ Continued historical introduction by Dr Pieter F. Vlaardingerbroek: In the years 1915-1916, Villa de Roemer was constructed for the cousins Roes. Paul Roes (1889-1955) was a celebrated concert pianist who resided in Paris from 1929 onwards, accompanied by his wife and impresario, Eeke Houwink. His cousin, Louis Emile Roes, was wed to Maria Hoogeweegen. Their fathers jointly managed a law firm. The two cousins hailed from a prosperous family of tanners in Wageningen, from which the NV Wageningsche Lederfabriek vh J.B. Roes en Zonen originated. Evidently, this enterprise generated sufficient capital to erect a fine house in Wassenaar. The edifice comprises two storeys beneath a high hipped roof. The brick façades are adorned with decorative masonry. Above the entrance portico, the villa’s name is inscribed: DE ROEMER. This architectural ceramic work was crafted by the renowned W.C. Brouwer, who fabricated such materials in Leiden and supplied notable buildings such as the Peace Palace in The Hague. A Roemer (also known as a Römer or Rummer, among other variations) was a type of large drinking glass commonly used for wine, studded with prunts to ensure a safe grip, popular mainly in the Rhineland and the Netherlands from the 15th through the 17th century. The residency of the Roes family was brief, as the property was sold in 1920. The new proprietor was Friedrich Wilhelm Theodor Carp, married to Anna Petronella Mees. He was a partner in the Rotterdam wine merchant Carp & Co, and his wife hailed from a highly respected family in Maasstad. The villa’s name seemed more fitting for Carp than for the Roes family. Presently, the house is famed as the work of architect Co Brandes (1884-1955). Though born into a modest family, his talents as a draughtsman were swiftly recognized. From 1902, he worked at the architectural firm Hoek and Wouters, transitioning in 1908 to the Haarlem office of J.A.G. van der Steur, known for his contributions to the Peace Palace, designed in 1907 by French architect L.M. Cordonnier. Brandes’ disappointment was profound when he was not permitted to assist in the construction of the Peace Palace. He returned to Hoek and Wouters, becoming the designing architect in 1912. Brandes could produce designs in Renaissance style, late Jugendstil, or whatever was required. He soon became active in Wassenaar, where the affluent Rotterdam elite preferred to build houses in the woods. This natural setting called for a different architectural style, influenced primarily by England and America. Villa construction flourished here, and knowledge of it spread throughout the Netherlands via publications. The esteemed architect H.P. Berlage traveled to America and extensively reported on the works of Frank Lloyd Wright. Jan Wils, who was a close friend of Co Brandes, worked in Berlage’s office in The Hague. Together, they became pioneers of the Nieuwe Haagse School, heavily influenced by Wright’s work. This influence is evident in the villas in Wassenaar from the 1910s. Villa De Roemer exhibits horizontal lines and overhanging eaves typical of Wright’s style. Simultaneously, the round bay windows evoke a distinctly English character. Thus, Villa De Roemer holds a significant place in Brandes’ oeuvre: it is a pivotal link in the emergence of the Nieuwe Haagse School, arguably the finest architectural style produced by The Hague. Villa De Roemer: A teak front door with rich forms under the front entrance portico grants access to the entrance hall of Villa De Roemer. Surrounding the house, various bay windows of red brick, arranged in a chain bond, illuminate the elevated first living floor abundantly. Glass doors around the entire house provide access to the outside, and nearly every room offers the possibility to step out onto the surrounding terraces. A strong connection between indoors and outdoors is evident in the various living spaces. The first and second floors contain a master bedroom, five additional bedrooms and/or offices, and four bathrooms. Surrounding Gardens and Location: The architectural and urbanistic image of both the village of Wassenaar and the expanding city of The Hague was significantly shaped by Brandes’ work. A notable observation from the archives of architect Jacobus Johannes (“Co”) Brandes (1884-1955) is his versatility. He was skilled in designing buildings and monuments for rememberance and frequently designed gardens and landscapes, incorporating English and Japanese influences. This is also true for the surrounding gardens of Villa de Roemer, where an impressive pergola of over 25 meters dominates the view. Much of Brandes’ original planting palette of deciduous trees and Japanese Maples (Acer Palmatum) remains intact, providing year-round privacy and shelter for the various terraces and the swimming pool. The Japanese Wisteria (Wisteria floribunda), planted over 70 years ago, adorns both the pergola and the villa’s rear facade. Villa De Roemer is situated on a plot exceeding half a hectare amidst the Langoederenzone Wassenaar-Voorschot. The landscape of Wassenaar is exceptionally diverse and contrasting. Within the municipality, three quintessentially Dutch landscapes are found: dune and beach, horst (forests), and meadow, with sharp boundaries between the hilly, wooded dune and horst and the flat, open agricultural hinterland. The villa is ideally located within walking distance of various schools, tennis and golf clubs. Beach, forest, and dune are within easy reach. Both Rotterdam and Amsterdam airports are accessible in less than 25 minutes, and Amsterdam’s city center is reached in less than 45 minutes. Sources: [1] Kees Rouw, Co Brandes. Bouwmeester van de Nieuwe Haagse School, Rotterdam 2018 [2] Giovanni Fanelli, Moderne architectuur in Nederland 1900-1940 ‘s-Gravenhage, 1978. [3] Archief G.A.’s-Gravenhage/Beheersnr.166, Code 50.1-84